Bu Cips Adamı Kanser Yapar Mı?

Yağmurlu bir Pazar günü canın yemek pişirmek istemiyor. Açlığını yatıştırmak, aynı zamanda film izleyip biraz keyifli vakit geçirmek istiyorsun. Dur bir dakika sanırım bir şey eksik. Evet, mutfakta duran koca  bir paket cips seni bekliyor.

Çoğumuz film izlerken ya da final haftası ders ortamı için yapılan “atıştırmalıklar” alışverişinde cipsin vazgeçilmezler listesinde ilk sıralarda olduğunu inkâr edemeyiz. 

2004 yılında yaklaşık 233 milyon dolarlık Türkiye cips pazarı 2012 yılında 800 milyon doları geçerek, %300′ün üzerinde bir büyüme ile obezite sorununun lokomotifi olma yolunda ilerliyor ilginç…

Tüketim oranlarına baktığımızda ise,   2004′te 400 gram iken şu anda 1 kg’ı yakalamış durumda. Fakat ABD’deki 9 kg’lık ve Avrupa’da ki 4-5 kg yanında rakamlar hala çok düşük yani hala pazar payı oldukça büyük.  Yuh be bunda da gerideyiz(!)

Tabi cips deyince bunların da çeşitleri var:

Patates cipsi

Mısır cipsi

Mısır çerezi

Patates çerezi.

Ben bu yazımda twitterdan yaptığım oylama üzerine patates cipsinden bahsedeceğim.

Piyasaya hakim olan Fritolay’in ürünleri olan Lay’s “klasik”, Ruffles “originals” ve Lay’s “Fırından yoğurt ve mevsim yeşillikleri çeşnili patates çerezi” ürünlerini aldım.

Dikkat ettiyseniz son ürün “patates çerezi” olarak geçiyor. Patates cipsi yazamıyorlar çünkü içerisinde farklı maddeler de var. Mesela monosodyum glutamat, disodyum 5’-ribonükleotid gibi maddeler bulunmaktadır. Bunun yanında emülgatör (Ayçiçek lesitini) , kabartıcılar (monokalsiyumfosfat, sodyumbikarbonat) .

Şimdi bana “ne yani biz cips yediğimizi zannediyorduk bu kimyasallar da nedir? “ diye sorabilirsiniz. Hepsini ilerleyen zamanlarda sizden gelen isteklerle de inceleriz hiç telaşlanmayın. Ama şunu belirtmekte fayda var. Bu tür katkı maddelerini firmalar kafalarına göre koyamazlar, insan sağlığını etkilemeyecek düzeyde kullanmak zorundalar. Bu konu toksikoloji biliminin konusu ve bu anlamda ciddi çalışmalar var, sınırlayıcı değerler var. İleride katkı maddeleri hakkında da yazı yazmamı isterseniz söylemeniz yeterli ;) 

Hadi gelin biz  biraz cipslerin kalori değerlerine bakalım.

	25 gramlık porsiyonda
Marka	Gramaj	Enerji	Yağ	Doymuş yağ	Karbonhidrat	Şeker	Lif	Protein	Tuz
Lay's Klasik	74g	137 kcal	8,6 g	0,9 g	12,9 g	0,1g	1g	1,5g	0,4g
Lay's Fırından	108g	113 kcal	4,3 g	0,4 g	16,7 g	2,1 g	0,9 g	1,4 g	0,4 g
Ruffles  Originas	123 g	137 kcal	8,7 g	4,0 g	12,9 g	0,1 g	1,0 g	1,5 g	0,3 g

Yukarıdaki tabloya ilk göz attığımızda kalori değerli oldukça masum görünebilir ama bu değerler 25 gramlık bir porsiyondaki değerler dikkat edelim! 

Bir paketteki enerji değerlerine bakacak olursak:

Marka	Enerji
Lay’s Klasik	405,52 kcal
Lay’s Fırından	488,16 kcal
Ruffles Originals	674,04 kcal

Burger King’in sitesinden baktığım Double Cheeseburger ‘in kalori değerinin 465,04 olduğunu düşünürsek, film izlerken yediğimiz bir paket cipsten farkında olmadan bir hamburger kadar kalori alıyoruz aslında.

Gelelim kafa karıştıran soruya: Cipslerde akrilamid var mı? Akrilamid zararlı mı?

Öncelikle akriamidin nasıl ortaya çıktığına bir bakalım. Akrilamid yapılan araştırmalarda içerisinde şeker olan gıdaların 120 C derece ve üzerinde ısıl işlem görmesiyle oluşan kanseröjen bir maddedir. Bu bilgilere dayanarak  190-230 C derecede pişen taş fırın ekmeğine de kanseröjen dememiz gerekiyor. “Cipsin veya ekmeğin üzerinde oluşan akrialmitten kanser olunur.” Şeklinde bir tezin gerçekle bağdaştığını söyleyemeyiz. Bunların hepsi tahminler üzerine kuruludur. Bizim ülkemizde ekmek yüzyıllardır böyle pişiyor. Ekmekte de karbonhidrat var ve yüksek sıcaklıkta pişiyor. Ülke olarak bol ekmek tüketen bir toplumuz. Yüzyıllardır aynı yöntemle pişen bir gıdada böyle bir risk bulunmazken cips endüstriyel olduğu için hemen dikkat çekiyor.

Bütün kanserle ilgili konuları akrilamite bağlarsak bilimsel olarak büyük yanılgı içerisine girmiş oluruz.

Akrilamiti bir kenara bırakalım ve şunu unutmayalım; yüksek kalorili olduğu için obezite davetiyesi diyebileceğimiz cipsler, kalori değerlerine dikkat edilerek tüketilmesi gerekmektedir.

Bir de her zaman aldığımız ürünlerin ambalajlarını bilinçli bir şekilde okumalıyız. Bakın patates cipsi ve patates çerezinin farklı ürünler olduğunu gördük.

Hepimizin arzusu sevdiklerimizle sağlıklı ve uzun bir yaşam tabi ki ama yağmurlu bir havada film izlerken yenilen cipsten de kanser olacağımızı ya da obeziteden öleceğimizi düşünmüyorum. Her şey kararında güzel J

Instagram: burakisaerdem

Twitter: burakisaerdem