Yağmurlu bir Pazar günü canın yemek pişirmek
istemiyor. Açlığını yatıştırmak, aynı zamanda film izleyip biraz keyifli
vakit geçirmek istiyorsun. Dur bir dakika sanırım bir şey eksik. Evet, mutfakta
duran koca bir paket cips seni bekliyor.
Çoğumuz film izlerken ya da final haftası
ders ortamı için yapılan “atıştırmalıklar” alışverişinde cipsin vazgeçilmezler
listesinde ilk sıralarda olduğunu inkâr edemeyiz.
2004 yılında
yaklaşık
233 milyon dolarlık Türkiye cips pazarı
2012 yılında 800 milyon doları geçerek, %300′ün üzerinde
bir büyüme ile obezite sorununun lokomotifi olma yolunda ilerliyor ilginç…
Tüketim oranlarına
baktığımızda ise, 2004′te 400
gram iken şu anda 1
kg’ı yakalamış durumda. Fakat ABD’deki 9 kg’lık ve Avrupa’da ki
4-5 kg yanında rakamlar hala çok düşük yani hala pazar payı oldukça büyük. Yuh be
bunda da gerideyiz(!)
Tabi cips deyince bunların da çeşitleri var:
Patates cipsi
Mısır cipsi
Mısır çerezi
Patates çerezi.
Ben bu yazımda twitterdan
yaptığım oylama üzerine patates cipsinden bahsedeceğim.
Piyasaya hakim olan Fritolay’in
ürünleri olan Lay’s “klasik”, Ruffles “originals” ve Lay’s “Fırından yoğurt ve
mevsim yeşillikleri çeşnili patates çerezi” ürünlerini aldım.
Dikkat ettiyseniz son ürün “patates
çerezi” olarak geçiyor. Patates cipsi yazamıyorlar çünkü içerisinde farklı
maddeler de var. Mesela monosodyum glutamat, disodyum 5’-ribonükleotid gibi
maddeler bulunmaktadır. Bunun yanında emülgatör (Ayçiçek lesitini) ,
kabartıcılar (monokalsiyumfosfat, sodyumbikarbonat) .
Şimdi bana “ne yani biz cips
yediğimizi zannediyorduk bu kimyasallar da nedir? “ diye sorabilirsiniz. Hepsini
ilerleyen zamanlarda sizden gelen isteklerle de inceleriz hiç telaşlanmayın.
Ama şunu belirtmekte fayda var. Bu tür katkı maddelerini firmalar kafalarına
göre koyamazlar, insan sağlığını etkilemeyecek düzeyde kullanmak zorundalar. Bu
konu toksikoloji biliminin konusu ve bu anlamda ciddi çalışmalar var,
sınırlayıcı değerler var. İleride katkı maddeleri hakkında da yazı yazmamı isterseniz söylemeniz yeterli ;)
Hadi gelin biz biraz cipslerin kalori değerlerine bakalım.
25
gramlık porsiyonda
|
|||||||||
Marka
|
Gramaj
|
Enerji
|
Yağ
|
Doymuş yağ
|
Karbonhidrat
|
Şeker
|
Lif
|
Protein
|
Tuz
|
Lay's
Klasik
|
74g
|
137 kcal
|
8,6 g
|
0,9 g
|
12,9 g
|
0,1g
|
1g
|
1,5g
|
0,4g
|
Lay's
Fırından
|
108g
|
113 kcal
|
4,3 g
|
0,4 g
|
16,7 g
|
2,1 g
|
0,9 g
|
1,4 g
|
0,4 g
|
Ruffles
Originas
|
123 g
|
137 kcal
|
8,7 g
|
4,0 g
|
12,9 g
|
0,1 g
|
1,0 g
|
1,5 g
|
0,3 g
|
Yukarıdaki tabloya ilk göz attığımızda kalori değerli oldukça masum görünebilir ama bu değerler 25 gramlık bir porsiyondaki değerler dikkat edelim!
Bir paketteki enerji
değerlerine bakacak olursak:
Marka
|
Enerji
|
Lay’s Klasik
|
405,52 kcal
|
Lay’s Fırından
|
488,16 kcal
|
Ruffles Originals
|
674,04 kcal
|
Burger King’in sitesinden
baktığım Double Cheeseburger ‘in kalori
değerinin 465,04 olduğunu düşünürsek, film izlerken yediğimiz bir paket cipsten farkında olmadan bir
hamburger kadar kalori alıyoruz aslında.
Gelelim kafa karıştıran soruya: Cipslerde akrilamid var mı? Akrilamid zararlı mı?
Öncelikle akriamidin nasıl ortaya çıktığına bir bakalım.
Akrilamid yapılan araştırmalarda içerisinde şeker olan gıdaların 120 C derece
ve üzerinde ısıl işlem görmesiyle oluşan kanseröjen bir maddedir. Bu bilgilere
dayanarak 190-230 C derecede pişen taş fırın
ekmeğine de kanseröjen dememiz gerekiyor. “Cipsin veya ekmeğin üzerinde oluşan
akrialmitten kanser olunur.” Şeklinde bir tezin gerçekle bağdaştığını
söyleyemeyiz. Bunların hepsi tahminler üzerine kuruludur. Bizim ülkemizde ekmek
yüzyıllardır böyle pişiyor. Ekmekte de karbonhidrat var ve
yüksek sıcaklıkta pişiyor. Ülke olarak bol ekmek tüketen bir toplumuz. Yüzyıllardır
aynı yöntemle pişen bir gıdada böyle bir risk bulunmazken cips endüstriyel
olduğu için hemen dikkat çekiyor.
Bütün kanserle ilgili konuları akrilamite bağlarsak bilimsel
olarak büyük yanılgı içerisine girmiş oluruz.
Akrilamiti bir kenara bırakalım ve şunu unutmayalım; yüksek kalorili olduğu için obezite davetiyesi diyebileceğimiz
cipsler, kalori değerlerine dikkat edilerek tüketilmesi gerekmektedir.
Bir de her zaman aldığımız ürünlerin ambalajlarını bilinçli
bir şekilde okumalıyız. Bakın patates cipsi ve patates çerezinin farklı ürünler
olduğunu gördük.
Hepimizin arzusu sevdiklerimizle sağlıklı ve uzun bir yaşam
tabi ki ama yağmurlu bir havada film izlerken yenilen cipsten de kanser
olacağımızı ya da obeziteden öleceğimizi düşünmüyorum. Her şey kararında güzel J
Instagram: burakisaerdem
Twitter: burakisaerdem